ଭୁବନେଶ୍ୱର ( ସତ୍ୟପାଠ ବ୍ୟୁରୋ ): ଭେଟେରାନ ସଂରକ୍ଷଣବାଦୀ ବାଲ୍ମୀକି ଥାପ୍ପର ବର୍ତ୍ତମାନ ଆଫ୍ରିକୀୟ ଚିତାଙ୍କ ଉପରେ ନିଜର ୪୦ ତମ ପୁସ୍ତକ ଲେଖୁଛନ୍ତି। ଅନ୍ୟପଟେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଭାରତ ସରକାର ଆଫ୍ରିକା ମହାଦେଶରୁ ଚିତଙ୍କୁ ଆଣି ଭାରତରେ ବଂଶ ବିସ୍ତାର ପାଇଁ ଯୋଜନା କରୁଛନ୍ତି। ତେବେ ସରକାରଙ୍କ ଏହି ଯୋଜନା ନେଇ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ରଖିଛନ୍ତି ବାଲ୍ମୀକି ଥାପ୍ପର। ଏକ ଜାତୀୟ ଗଣମାଧ୍ୟମକୁ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଦେଇ ସରକାରଙ୍କ ଏହି ପ୍ରୟସକୁ ଟିକସଦାତାଙ୍କ ପଇସାରେ ସୋ-ବାଜି ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ଥାପ୍ପର।
ଭାରତରେ ଚିତାର ବଂଶ ବିସ୍ତାର ପାଇଁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଉଚ୍ଚାଭିଳାଷୀ ପ୍ରକଳ୍ପ ଉପରେ ଆପଣଙ୍କ ଚିନ୍ତାଧାରା କଣ ? ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତରରେ ଥାପ୍ପର କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଆଫ୍ରିକୀୟ ଚିତା ଗୁଡ଼ିକ କେବେହେଲେ ଭାରତର ଜଙ୍ଗଲରେ ବଞ୍ଚି ପାରିବେ ନାହିଁ । ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରାକୃତିକ ଢଙ୍ଗରେ ବଂଶବିସ୍ତାର କରିବାକୁ ଆମର କୌଣସି ଉପଯୁକ୍ତ ସ୍ଥାନ ନାହିଁ | ଆମ ପାଖରେ ଶିକାର ପ୍ରଜାତିର ଚିତାଙ୍କୁ ରଖିବା ପାଇଁ ସେଭଳି ବାତାବରଣ ମଧ୍ୟ ନାହିଁ । ମୁଁ ଭାବୁଛି ଆପଣ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଡଲାର ବ୍ୟୟ କରି ୧୦୦-୨୦୦ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟରର ଏକ ବାଡ ଘେରା ଏନକ୍ଲୋଜରରେ ଚିତାର ବଂଶ ବିସ୍ତାର କରିପାରିବେ, କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କୁ ହାତରେ ଖୁଆଇବାକୁ ପଡ଼ିବ । ସେମାନେ କେବେ ହେଲେ ଭାରତର ଜଙ୍ଗଲରେ ଶିକାର କରି ପାରିବେ ନାହିଁ। ଏଠାରେ ସେମାନଙ୍କର ହିଂସ୍ର ପ୍ରକୃତି ହ୍ରାସ ପାଇବ। ସେମାନଙ୍କୁ କେବଳ ଏନକ୍ଲୋଜର ଭିତରେ ରଖି ଲୋକଙ୍କୁ ଦେଖାଯାଇ ପାରିବ। କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରାକୃତିକ ଉପାୟରେ ଜଙ୍ଗଲରେ ବଂଶବିସ୍ତାର କରିବା ଅସମ୍ଭବ ଅଟେ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି।
ଚିତାଙ୍କ ସଂଖ୍ୟାକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବାରେ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା ଅପେକ୍ଷାକୃତ ଭଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଛି, ଆମେ ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ଶିଖିବା ନାହିଁ କି ? ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତରରେ ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା ଏବଂ ଭାରତ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ବଡ଼ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଅଛି । ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାରେ ଶିକାର କରିବାର ପରମ୍ପରା ରହିଛି। ପଶୁମାନଙ୍କର ପ୍ରଜନନ, ଶିକାର ସଂରକ୍ଷଣକୁ ପୁନଃସ୍ଥାପିତ କରିବା ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଭାବରେ ବାଡିତ ବନ୍ୟଜନ୍ତୁ ସଂରକ୍ଷଣକୁ ପୁନଃ ସ୍ଥାପନ କରିବାରେ ଏକ ବଡ଼ ବ୍ୟବସାୟ ଅଛି | ଭାରତରେ ସେଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ କୌଣସିଟି ନାହିଁ। ତେଣୁ, ବର୍ତ୍ତମାନର ଭାରତର ଜଙ୍ଗଲ ପ୍ରାକୃତିକ ପରିସ୍ଥତିକୁ ଦେଖିଲେ ଏଗୁଡ଼ିକ ଚିତା ବାଘଙ୍କ ପାଇଁ କେବେବି ଉପଯୁକ୍ତ ହୋଇ ପାରିବ ନାହିଁ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି ।
ଭାରତର ବନ ଅଧିକାରୀ ମାନେ ଆଫ୍ରିକୀୟ ଚିତାଙ୍କ ଦେଖାଶୁଣା କରିବା ଏକ ଅସମ୍ଭବ କାର୍ଯ୍ୟ। ସେମାନେ ଏସିଆଟିକ୍ ଚିତାଙ୍କ ସହ ସମୟ ବିତାଇଛନ୍ତି, ହେଲେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଏଠାରେ ଆଫ୍ରିକୀୟ ଚିତା ରହିବେ। ସେମାନେ ଆଫ୍ରିକୀୟ ଚିତାଙ୍କ ଦେଖାଶୁଣା କିପରି କରିବେ ବୋଲି ଥାପ୍ପର ପ୍ରଶ୍ନ କରିଛନ୍ତି।
ସେ ଆହୁରି କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଚିତାଙ୍କ ବଂଶବୃଦ୍ଧି ଯୋଜନାରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ବିଶେଷଜ୍ଞ ଏବଂ ଅଧିକାରୀମାନେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ସଂରକ୍ଷଣ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଏକ ବୃହତ ବିଭାଗ ଗଠନମୂଳକ ସମାଲୋଚନା କରିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପକୁ ଅନ୍ଧ ଭାବରେ ବିରୋଧ କରୁଛନ୍ତି। ଆଫ୍ରିକୀୟ ଚିତା, ସିଂହ କିମ୍ବା ଜିରାଫକୁ ଭାରତରେ ପରିଚିତ କରାଇବାକୁ ଚାହୁଁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ମନେ ଯଦି ପଶୁର ଆବଶ୍ୟକତା ବୁଝନ୍ତି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତିର ବିଫଳତା ପାଇଁ ଉତ୍ତରଦାୟୀ ଅଟନ୍ତି। ତାହେଲେ ମୋର କୌଣସି ସମସ୍ୟା ନାହିଁ। ହଁ, ଟିକସଦାତାଙ୍କ ଟଙ୍କା ବ୍ୟବହାର କରିବାର ଆହୁରି ଉତ୍ତମ ଉପାୟ ଅଛି କାରଣ ଆଫ୍ରିକୀୟ ଚିତା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ଆବଶ୍ୟକତା ବିଷୟରେ ଭାରତରେ ବିଶେଷକରି ଏହି ଯୋଜନାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରୁଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିଶେଷ ଜ୍ଞାନ ନାହିଁ। ମୁଁ ଭାବୁଛି ଆମେ ସ୍ୱପ୍ନଗୁଡିକ ପଛରେ ଗୋଡ଼ାଇବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଆମର ଆଦିବାସୀ ପ୍ରଜାତିର ସୁରକ୍ଷା ଭଳି ଅନେକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରାଥମିକତା ଅଛି। ତେବେ ସରକାରଙ୍କ ଏହି ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ନେଇ ମୋତେ କେବେବି ପଚରାଯାଇ ନାହିଁ କିମ୍ବା ମୋର ପରାମର୍ଶ ନିଆଯାଇ ନାହିଁ ବୋଲି ଥାପ୍ପର କହିଛନ୍ତି ।
