(ସତ୍ଯପାଠ ବ୍ୟୁରୋ) ଭୁବନେଶ୍ୱର : ଦେଶରେ ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକ ଦିନକୁ ଦିନ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି। କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଏକଥାକୁ ସଂସଦରେ ସ୍ବୀକାର କରିଛନ୍ତି। ଶ୍ରମ ଓ ରୋଜଗାର ମନ୍ତ୍ରୀ ରମେଶ୍ୱର ଟେଲି ଲୋକସଭାରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଗତ ଚାରି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବର୍ଷ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକଙ୍କୁ ଉଦ୍ଧାର କରାଯାଉଛି। ଲୋକସଭାରେ ସୂଚନା ଦେଇ ମନ୍ତ୍ରୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଗତ ବର୍ଷ କରୋନାଭାଇରସ୍ କାରଣରୁ ୨୪ କୋଟି ପିଲା ଶିକ୍ଷାରୁ ଦୂରେଇ ଯାଇଛନ୍ତି। ଏହି କାରଣରୁ ଅଧିକ ଶିଶୁଙ୍କୁ ମଜଦୁରୀରେ ଲଗାଇ ଦିଆଯାଇଛି।
ସରକାର ଦେଇଥିବା ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ, ଏହି ଚାରି ବର୍ଷରେ ଆଧିକରୁ ଅଧିକ ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକଙ୍କୁ ଉଦ୍ଧାର କରାଯାଇଛି।
2017-18 – 47,635
2018-19 -50284
2019-20 -54894
2020-21 -58289
ପ୍ରତିବର୍ଷ ଉଦ୍ଧାର ହେଉଥିବା ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟାରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବେ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଦେଶରେ ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ହ୍ରାସ ପାଉନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଅଧିକ ଶିଶୁ ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି।
ଭାରତରେ 10.1 ଲକ୍ଷ ଶିଶୁ ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକରେ ନିୟୋଜିତ ଅଛନ୍ତି , ଯେଉଁଥିରେ 5 ରୁ 18 ବର୍ଷ ବୟସର ପିଲାମାନେ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଗତ ଦୁଇ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ କରୋନା କାରଣରୁ ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି। ୟୁନିସେଫର ଏକ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, 2022 ସୁଦ୍ଧା ବିଶ୍ୱର 9 ଲକ୍ଷ ଶିଶୁ ମଜଦୁରୀ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେବେ। କରୋନା କେବଳ ବୟସ୍କମାନଙ୍କର ନୁହେଁ ବରଂ ଛୋଟ ପିଲାମାନଙ୍କର ଜୀବନକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଛି । ଏହି ମହାମାରୀରେ, ପେନ୍ ପେନ୍ସିଲ୍ ଧରିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ, ପିଲାମାନେ କାମ କରିବାରେ ନିୟୋଜିତ ହେଉଛନ୍ତି।
କରୋନା କାରଣରୁ, ଶ୍ରମିକମାନେ ସହର ଛାଡି ଗାଁ ମୁହାଁ ହେଲେ। ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ଜୀବିକା ଚାଲିଗଲା। ତେଣୁ ଛୋଟ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ପିତାମାତାଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାକୁ କାମ କରିବାକୁ ପଡିଲା ।
ପିତାମାତା କିମ୍ବା କରୋନାରେ ପରିବାରର କୌଣସି ସଦସ୍ୟଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହେତୁ ଛୋଟ ପିଲାମାନେ ସେମାନଙ୍କର ବାଲ୍ୟକାଳ ହରାଇଲେ ଏବଂ କଠିନ ପରିଶ୍ରମ କରିବାରେ ନିୟୋଜିତ ହୋଇଗଲେ ।
ଦେଢ ବର୍ଷ ଧରି ସ୍କୁଲ ବନ୍ଦ ହେବା କାରଣରୁ ଶିକ୍ଷା ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଠପ୍ ପଡିଛି। ଯେଉଁଥିପାଇଁ ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। 2020-21 ମସିହାରେ, 24 କୋଟିରୁ ଅଧିକ ପିଲା ପାଠପଢ଼ାରୁ ଦୂରେଇ ଯାଇଛନ୍ତି।
ଦୁନିଆରେ 150 ନିୟୁତ ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକ
ପିଲାମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ବ୍ୟାପିଥିବା ଏହି ସାମାଜିକ ଦୁଷ୍କର୍ମକୁ ଦୂର କରିବା କେବଳ ଆମ ଦେଶର ସବୁଠାରୁ ବଡ ମିଶନ ନୁହେଁ ବରଂ ମିଳିତ ଜାତିସଂଘର ମଧ୍ୟ ଏଥିପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରୁଛି। ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଶ୍ରମ ସଂଗଠନ ଅନୁଯାୟୀ, ଗତ 10 ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ପ୍ରାୟ 38 ପ୍ରତିଶତ ହ୍ରାସ ପାଇଛି, ତଥାପି 152 ନିୟୁତ ଶିଶୁ ସାରା ବିଶ୍ୱରେ କାମ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେଉଛନ୍ତି।
ନିୟମ କ’ଣ କହୁଛି?
ଶିଶୁ ଶ୍ରମ (ନିଷେଧ ଏବଂ ନିୟମାବଳୀ) 1986 ରେ 2016 ରେ ସଂଶୋଧନ କରାଯାଇଛି, କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ ଉଲ୍ଲିଖିତ କାର୍ଯ୍ୟ ଗୁଡିକରେ ୧୪ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ବୟସର ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ ନିୟୋଜନରେ ନିଷେଧ ନିମନ୍ତେ ଆଇନ୍ ରହିଛି । ତେବେ ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ କେଉଁ କାର୍ଯ୍ୟ, ଧନ୍ଦା (ବ୍ୟବସାୟ ) ବା ନିଯୁକ୍ତିରେ ନିୟୋଜନ କରାଯିବ, ଏ ସଂକ୍ରାନ୍ତୀୟ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିମନ୍ତେ କାର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟା କୌଣସି ଆଇନ୍ ରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇନାହିଁ ।
କଠୋର ନିୟମ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକ କାହିଁକି ବନ୍ଦ ହୁଏ ନାହିଁ ?
ଏହି ଧାରା ଅନୁଯାୟୀ, 14 ବର୍ଷରୁ କମ୍ ବୟସର ପିଲାମାନେ ସେମାନଙ୍କ ପରିବାର କିମ୍ବା ପରିବାରର ରୋଜଗାରରେ ସହଯୋଗ କରିପାରିବେ। ଏହାର ସୁଯୋଗ ନେଇ ଲୋକମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଛୋଟ ପିଲାମାନଙ୍କୁ କାମ କରିବାକୁ ସେମାନଙ୍କୁ ସାଙ୍ଗରେ ନିଅନ୍ତି। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଶିଳ୍ପରେ ଶିଶୁ ଶ୍ରମକୁ ବନ୍ଦ କରିବା ପାଇଁ କଡା ନିୟମ ଅଭାବରୁ ମଧ୍ୟ ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି। ଯଦି ଏକ କାରଖାନାରେ 50 ରୁ କମ୍ କର୍ମଚାରୀ ଅଛନ୍ତି, ତେବେ ଏହା ଯାଞ୍ଚ ବର୍ଗରେ ଆସେ ନାହିଁ ଏବଂ ଏହି ସମ୍ବନ୍ଧରେ, ଲୋକମାନେ ଛୋଟ ଛୋଟ ପିଲାମାନଙ୍କ ସହିତ ଏହିପରି ଛୋଟ ଛୋଟ କାରଖାନା କିମ୍ବା କମ୍ପାନୀରେ ଲୁଚି ରହି କାମ କରନ୍ତି ।
